Emeryk August Wojciech Hutten-Czapski herbu Leliwa

07/06/2010 

Emeryk August Wojciech Hutten-Czapski herbu Leliwa

(ur. 21 sierpnia1897 w Stańkowie k. Mińska Litewskiego, zm. 31 stycznia1979 w Rzymie) – hrabia, polski polityk, dyplomata i wojskowy, baliw polskiej prowincji Zakonu Maltańskiego.

Życiorys

Emeryk August był synem ziemianina z Mińszczyzny, prezydenta miasta Mińska Litewskiego, Karola Czapskiego i Marii Leontyny z Pusłowskich. Był wnukiem wielkiego kolekcjonera Emeryka Hutten-Czapskiego, kuzynem Józefa i Marii Czapskich. W wieku lat siedmiu utracił ojca. Nauki pobierał w internacie Benedyktynów w Ettal w Bawarii i na wydziale prawa uniwersytetu w Petersburgu. W czasie wojny bolszewickiej lat 1919-1921 pracował w Misji Żywnościowej im. Hoovera, potem jako delegat Zarządu Terenów Przyfrontowych i Etapowych przy Dowództwie4 Armii generała Skierskiego. Traktat ryski (1921) przyniósł utratę większości rodzinnych majątków, które znalazły się na terenie sowieckiejBiałorusi i Czapski (w 1922 adoptowany przez bezdzietnego Bogdana Czapskiego) wstąpił do polskiej służby państwowej, działając także w prywatnych organizacjach, m.in. jako:

Okres II Rzeczypospolitej

• starosta w Stołpcach (1921–1923),
• prezes Powiatowego Związku Ziemian pow. słonimskiego (1925–1931),
• radca Wileńskiej Izby Rolniczej (1933–1939),
• poseł z województwa nowogródzkiego na Sejm III i IV kadencji (wybierany w wyborach w 1930 i 1935), gdzie pracował w komisjach budżetowej, oświatowej i spraw zagranicznych i jako prezes sejmowo-senackiej komisji leśnej.

Druga wojna światowa

• delegat PCK we Francji (1939–1940),
• delegat Dyrektora Biur Polskich (rodzaj ambasady) w Afryce Północnej (1941–1943),
• konsul generalny RP w Afryce Północnej (1943),
• kierownik Wydziału Uchodźczego w emigracyjnym MSZ w Londynie (1944),
• doradca polityczny w randze podpułkownika w Polskiej Misji Wojskowewj przy Naczelnym Dowództwie Alianckich Sił Ekspedycyjnych. Jako taki przekroczył Ren wraz z 1 Dywizją Pancerną gen. Maczka, i odkrył w Norymberdze skradziony przez hitlerowców ołtarz Wita Stwosza z Krakowa

Na emigracji

• referent Rządu RP na wygnaniu w sprawach polskich więźniów obozów KZOberlangen, Mauthausen, Gusen i Dachau,
• przedstawiciel II Korpusu Polskiego przy Allied High Commission we Włoszech,
• Przeor (Baliw) polskich rycerzy maltańskich, prezes Związku Kawalerów Maltańskich w Polsce (1946–1975), kanclerz światowej organizacji Zakonu Maltańskiego,
• inicjator zbiórki pieniężnej na cele odbudowy zamku warszawskiego (1972),
• delegat Związku Rodziny Czapskich do spraw Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego w Krakowie (1962–1970). Jako taki przekazał muzeum cenne egzemplarze rycin i starodruków polskich,
• jeden z inicjatorów powstania Cmentarza Polskiego w Rzymie, na którym spoczywa wraz z matką (zm. 1965). Rodziny nie założył.