Bogdan Franciszek Serwacy Hutten-Czapski h. Leliwa, niem.Bogdan Graf von Hutten-Czapski
Bogdan Franciszek Serwacy Hutten-Czapski h. Leliwa, niem.Bogdan Graf von Hutten-Czapski
(ur. 13 maja 1851 w Smoguleckiej Wsi[1], zm. 7 września1937 w Poznaniu) – hrabiapolskiego pochodzenia, politykpruski, burgrabiaCesarskiego Zamku Poznańskiego, kurator wyższych uczelni warszawskich 1915–1918, prezydent Związku Polskich Kawalerów Maltańskich 1926–1937, właściciel ordynacji Smogulec w obecnym woj. wielkopolskim, doktor honoris causaUniwersytetu[2] i Politechniki Warszawskiej.
Utworzył ze swoich dóbr Smoguleckach fundację w celu popierania nauki polskiej, której główne środki miały być przeznaczone na rozwój Uniwersytetu i Politechniki Warszawskiej, podopiecznych Czapskiego w czasach I wojny światowej. Hrabia wniósł do niej 2683,4 ha swych dóbr i dwór, który miał być domem pracy twórczej i wypoczynku dla profesorów obu uczelni. Ufundował również berła i łańcuchy dla ich rektorów.
W roku 1931, podczas uroczystości z okazji 80. urodzin, Czapski otrzymał doktoraty honoris causa obu uczelni. Listy gratulacyjne nadesłali mu m. in. prezydent Ignacy Mościcki i prymas August Hlond. Z listu prymasa zgromadzeni dowiedzieli się, że papież odznaczył jubilata Krzyżem Wielkim Orderu Świętego Grzegorza. 10 listopada 1933 roku, „za wybitne zasługi przy organizacji szkół akademickich w Warszawie oraz długoletnią użyteczną działalność obywatelską i ofiarność” został odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski.
Od połowy lat 20. XX wieku do śmierci Czapski kierował Związkiem Polskich Kawalerów Maltańskich, polską organizacją zakonu maltańczyków, do którego Związku Śląskiego należał od 1880 roku i którego baliwem był od 1925; oprócz tego poświęcił wiele lat pisaniu swych wspomnień, które, napisane po niemiecku, ukazały się rok przed jego śmiercią, jednocześnie w tłumaczeniu polskim i po niemiecku. Zmarł w szpitalu w Poznaniu i pochowany jest obok rodziców w krypcie kościoła parafialnego w Smogulcu. Bogaty księgozbiór i olbrzymie archiwum korespondencji (kilkanaście tysięcy listów) przekazał do Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego w Krakowie.
Fundacja Czapskiego miała krótki żywot. W 1939 Smogulec zajęli Niemcy i osadzili tam swego treuhändera (powiernika). W 1945 jego dwór w Smogulcu wraz z m. in. bogatą biblioteką spalili czerwonoarmiści. Później nastała reforma rolna tzw. „władzy ludowej”. Pomimo, że po wojnie Rada Fundacji wznowiła swą pracę, fundację zlikwidowano. Z jej dóbr utworzono PGR, którego pracowników zakwaterowano w ocalałej z pożaru oficynie.
